Ας ξεκινήσουμε από το κυριότερο όλων διότι μπορεί να υπάρχει μία παραπληροφόρηση στο συγκεκριμένο κομμάτι: Ο ψυχολόγος δεν έχει νομικό δικαίωμα συνταγογράφησης. Αν και διάφοροι γιατροί (πχ. παθολόγος) μπορεί να έχουν αυτό το δικαίωμα για φάρμακα ψυχολογικού ενδιαφέροντος , μόνο ο ψυχίατρος και ο νευρολόγος θεωρούνται οι κατεξοχήν ειδικοί.
Οι κυριότερες κατηγορίες φαρμάκων που αφορούν τους ψυχολόγους είναι οι εξής: 1) τα αντιψυχωσικά που χρησιμοποιούνται για το μεμονωμένο ψυχωσικό επεισόδιο μέχρι την σχιζοφρένεια, 2) τα αντικαταθλιπτικά που χορηγούνται κυρίως όταν υπάρχει διάγνωση κατάθλιψης αλλά όχι μόνο, 3) οι σταθεροποιητές της διάθεσης που είναι τα φάρμακα επιλογής για την διπολική διαταραχή (παλιά μανιοκατάθλιψη) και 4) τα αγχολυτικά.
Ένας μύθος που ακούγεται γενικά και θεωρώ ότι χρειάζεται μία διευκρίνιση είναι ότι οι ψυχολόγοι είναι εναντίων των φαρμάκων. Αυτό δεν ισχύει ή τουλάχιστον δεν θα έπρεπε να ισχύει. Τα φάρμακα είναι χρήσιμα όταν γίνεται σωστή χρήση. Με εξαίρεση πάγιες διαταραχές όπως η σχιζοφρένια όπου η φαρμακευτική αγωγή πρέπει να υπάρχει εφόρου ζωής, για τις περισσότερες καταστάσεις η φαρμακοθεραπεία θα έχει μία συγκεκριμένη διάρκεια. Το φάρμακο οπότε, είναι μία πίστωση χρόνου που πρέπει να εκμεταλλευτούμε για να δουλέψουμε πάνω στην αίτια των προβλημάτων μας και να στοχεύσουμε στη διόρθωση. Αν δεν αλλάξει τίποτα στη ζωή μας στη διάρκεια της χορήγησης, με το που διακοπεί, θα επανέλθουμε ξανά στο σημείο από όπου ξεκινήσαμε.
Επειδή δεν μου αρέσει γενικά να εκπροσωπώ όλους τους ψυχολόγους, θα μιλήσω μόνο για εμένα. Θεωρώ ότι τα φάρμακα είναι χρήσιμα και κάποιες φορές αναγκαία για να βοηθήσουν και το ψυχοθεραπευτικό έργο. Αλλά δεν πρόκειται να αποτελέσουν λύση και ούτε πρέπει να παρουσιάζονται κατ’ αυτόν τον τρόπο. Ίσως ο πιο κατάλληλος όρος για να περιγράψει τα φάρμακα είναι «ευκαιρία». Είναι μία ευκαιρία, ένα διάλειμμα, που πρέπει να αξιοποιήσουμε προκειμένου να βγούμε νικητές από όποια δύσκολη περίοδο μπορεί να διανύουμε.
Μπορεί να ακούσετε να μιλάνε για θεραπεία, αλλά ο τίτλος θεραπεία πρέπει να χρησιμοποιείται με φειδώ. Για ελάχιστες και μόνιμες καταστάσεις το φάρμακο αποτελεί όντως τη μοναδική λύση για να είμαστε λειτουργικοί. Αλλιώς σε όλες τις υπόλοιπες καταπολεμεί το σύμπτωμα και μας «εξυπηρετεί» να ξεχνάμε ότι χρειάζεται δουλειά στις αιτίες που μας έφεραν ως εδώ.
Όποτε μπορώ, θέλω να φέρνω και κάποιο παράδειγμα που παρουσιάζει και συνοψίζει όλη τη θεωρητική γνώση και βοηθάει να γίνουν όλα πιο ξεκάθαρα και κατανοητά. Ένας άνθρωπος, ο οποίος αδυνατεί να δημιουργήσει μία σταθερή σχέση και κάθε περιστασιακή σχέση που έχει του αφήνει ένα κενό αφού τελειώσει, μπορεί να παρουσιάσει κάποιο καταθλιπτικό επεισόδιο. Ας πούμε ότι αυτός ο άνθρωπος κάνει μία «θεραπεία» με αντικαταθλιπτικά η οποία πάει καλά, αλλά για το διάστημα που παίρνει τα φάρμακα συνεχίζει να κάνει την ίδια ακριβώς ζωή. Όταν τελειώσει αναπόφευκτα κάποια στιγμή η θεραπεία ο άνθρωπος αυτός θα ξανακυλήσει κάποια στιγμή στο μέλλον. Αυτό γιατί δεν χρησιμοποίησε την περίοδο που έπαιρνε τα φάρμακα για να επεξεργαστεί την αδυναμία του να διατηρήσει μία σχέση και να αλλάξει αυτό το κομμάτι που τον ταλαιπωρούσε.
Αν μπορούσα να συνοψίσω όλα το άρθρο σε λίγες λέξεις θα ήταν οι εξής: «Τα φάρμακα δεν αποτελούν θεραπεία. Είναι απλά ένα εργαλείο που ελαττώνει τα συμπτώματα μας δίνει την ευκαιρία να δουλέψουμε πάνω στην αιτία του προβλήματος».